Όπως κατέδειξε ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Σπ. Κουζινόπουλος
Στον μπαξέ του Μιχαλούση, στα Εβραίϊκα, η γιάφκα του Μακεδονικού Γραφείου
Σημαντικά στοιχεία για την περίοδο της Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης στο νομό Σερρών, παρουσίασε ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Σπύρος Κουζινόπουλος, στην εισήγησή του, με τίτλο «Ηρωϊκοί αγώνες στο νομό Σερρών κατά την περίοδο της ναζιστικής Κατοχής», στο Γ΄Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε, από την Πέμπτη 17, έως το Σάββατο 19/10/2013 στον δήμο Σερρών για τα εκατό χρόνια απελευθέρωσης της πόλης.
Μιλώντας ο κ. Κουζινόπουλος, που γεννήθηκε στην πόλη των Σερρών και είχε διαδραματίσει αξιόλογο ρόλο στις μαθητικές κινητοποιήσεις της προδικτατορικής περιόδου, εξέφρασε τη χαρά του για τη δυνατότητα που του δόθηκε να παρουσιάσει στη γεννέθλια πόλη του, κάποιες ελάχιστα γνωστές σελίδες δόξας και τιμής. Σελίδες που με ολόχρυσα γράμματα έγραψε ο νομός Σερρών στις δέλτους της ιστορίας κατά την μαύρη περίοδο της διπλής Βουλγαρικής και Γερμανικής κατοχής. Καθώς, όπως απέδειξε με στοιχεία και ανέκδοτο φωτογραφικό υλικό, σε τούτη εδώ την πόλη, άναψε η φλόγα της Εθνικής Αντίστασης κατά των φασιστών κατακτητών, για να μεταλαμπαδευτεί ακολούθως από τα Σέρρας και να εξαπλωθεί σε ολόκληρη τη χώρα ο υπέροχος εκείνος αγώνας.
Μετά τον Μάρτιο του 1939, με τις εκατοντάδες συλλήψεις κομμουνιστών που είχε διενεργήσει η δικτατορία Μεταξά, και την εξάρθρωση όλων των παράνομων κομμουνιστικών οργανώσεων της Μακεδονίας, η μόνη που είχε κατορθώσει να παραμείνει αλώβητη, ήταν η οργάνωση των Σερρών.
Ως κρησφύγετο της Περιφερειακής Επιτροπής Σερρών του ΚΚΕ, χρησιμοποιούνταν ο μπαξές που διατηρούσαν οι αδελφοί Μιχαλούση στην περιοχή όπου είναι σήμερα το 6οδημοτικό σχολείο, δίπλα στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία, τα «Εβραίϊκα» όπως θα τα θυμούνται οι παλιοί Σερραίοι.
Ο νομός Σερρών γνώρισε τα σκληρότερα μετά τη Δράμα αντίποινα των βουλγαρικών φασιστικών αρχών, καθώς εκτελέστηκαν περισσότερα από 500 άτομα
Ο νομός Σερρών γνώρισε τα σκληρότερα μετά τη Δράμα αντίποινα των βουλγαρικών φασιστικών αρχών, καθώς εκτελέστηκαν περισσότερα από 500 άτομα
Καθώς ήταν μεγάλος σε έκταση και καλύπτονταν από πλήθος οπωροφόρων δέντρων, ήταν αδύνατο να αντιληφθούν οι διερχόμενοι τι συνέβαινε στο εσωτερικό του μπαξέ, οι ιδιοκτήτες του οποίου, κυρίως ο Χρήστος Μιχαλούσης, ασχολούνταν επαγγελματικά με την παραγωγή και πώληση των οπωροκηπευτικών. Εκεί, σ΄ένα αγροτόσπιτο, γινότανε οι σημαντικότερες συνεδριάσεις της παράνομης οργάνωσης και σε κάποιο σπίτι που γειτόνευε με το οπωρώνα, κρυβότανε επί τρία ολόκληρα χρόνια, χωρίς να γίνει αντιληπτός, ο Παρασκευάς Δράκος, με το ψευδώνυμο «Μπάρμπας». Ο Δράκος, ένας 32χρονος τότε ναυτεργάτης από το Βόλο, είχε αποσταλεί το 1938 από την ηγεσία του ΚΚΕ για να αναλάβει ως γραμματέας της Περιφερειακής Επιτροπής Σερρών.
Μετά την εξάρθρωση των οργανώσεων του ΚΚΕ στη Μακεδονία, όσα στελέχη έμειναν ασύλληπτα, πήραν μέρος σε μία σύσκεψη, που με χίλιες προφυλάξεις πραγματοποιήθηκε στον οπωρώνα του Μιχαλούση, στις 24 Ιουλίου 1939, όπου αποφασίσθηκε η ανασυγκρότηση του Μακεδονικού Γραφείου. Έτσι συνεχίστηκε η δράση του όλο τον επόμενο ενάμιση χρόνο, μέχρι την επίθεση του Μουσολίνι.
Η εισβολή της χιτλερικής Γερμανίας και η διαφαινόμενη ήττα και υποδούλωση της χώρας στις σιδερόφραχτες στρατιές του Γ΄Ράϊχ, κινητοποιεί τα στελέχη του Μακεδονικού Γραφείου. Και σε σύσκεψη που πραγματοποιούν στο κρησφύγετο των Σερρών, το πρωί της 8ης Απριλίου 1941, αποφασίζουν τη διχοτόμηση της δράσης του. Σύμφωνα με την απόφαση εκείνη, το σημαντικότερο τμήμα, με επικεφαλής τον Απόστολο Τζανή που ορίσθηκε νέος γραμματέας του και μέλη τον Τουμπιώτη αθλητή Σίμο Κερασίδη, τον Χαλκιδικιώτη Παντελή Τσέγα, τον Κοζανίτη Βασίλη Τσουκαλίδη και τον Μωυσή Πασχαλίδη από την Αμφίπολη, έπρεπε να μεταφερθεί και να εγκατασταθεί στη Θεσσαλονίκη. Ενώ για τα υπόλοιπα στελέχη, καθορίστηκε να παραμείνουν στα Σέρρας, με επικεφαλής τον Παρασκευά Δράκο, ως γραμματέα κλιμακίου του Μακεδονικού Γραφείου για την Ανατολική Μακεδονία.
Καπετάν Λάσανη ( Θανάσης Γκένιος)Πράγματι, τα μέλη της πρώτης ομάδας φεύγουν αυθημερόν στη Θεσσαλονίκη και λίγες ώρες αργότερα θα εγκατασταθούν σε κομματικό κρησφύγετο, στο σπίτι του Γιάννη Γεωργιάδη, στο Κουλέ Καφέ.
Το ίδιο κιόλας βράδυ, τη νύχτα της 8 προς 9 Απριλίου 1941, με τους Τζανή και Κερασίδη επικεφαλής οπλισμένους με πιστόλια, οργανώνεται η πρώτη παράτολμη ενέργεια, με τη δραπέτευση από το σανατόριο Ασβεστοχωρίου δώδεκα φυματικών κομμουνιστών που νοσηλεύονταν εκεί κρατούμενοι.
Τις επόμενες ημέρες, με την κατάρρευση του μετώπου και την κατάληψη της χώρας από τους Γερμανούς, Ιταλούς και Βουλγάρους επιδρομείς, το Μακεδονικό Γραφείο δίνει στα μέλη και τις επιρροές του κόμματος οδηγία για τη συγκέντρωση του οπλισμού που άφηναν πίσω τους οι υποχωρούντες Έλληνες στρατιώτες. Το καθήκον αυτό, το ανέλαβε το μέλος του Μ.Γ. Μωϋσής Πασχαλίδης από την Αμφίπολη.
Το κλιμάκιο Ανατολικής Μακεδονίας του Μακεδονικού Γραφείου, που παρέμεινε στα Σέρρας, άρχισε κι αυτό να αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα και με προκηρύξεις, που συχνά κυκλοφορούσε, προσπαθούσε να ενημερώσει τον πληθυσμό και να τονώσει το ηθικό του, καλώντας ταυτόχρονα σε αντίσταση κατά των Βουλγάρων κατακτητών.
Παράλληλα, ενεργοποιήθηκε το μυστικό τυπογραφείο, που βρισκόταν στο υπόγειο του σπιτιού των αδελφών Χρυσόστομου και Κώστα Κουτουρούση, στη Μυρίνη. Εκεί, άρχισε να εκτυπώνεται μυστικά η εφημερίδα Λευτεριά, που ήταν δισέλιδη, εκδίδονταν σε 200 αντίτυπα και χέρι με χέρι κυκλοφορούσε στο νομό Σερρών και σε όλη την Ανατολική Μακεδονία.
Πολύ γρήγορα, από τις αρχές ακόμη της Κατοχής, σημειώθηκαν στο νομό Σερρών αυθόρμητες αντιστασιακές ενέργειες, πολλές φορές και ένοπλες. Αυτό, σύμφωνα με τον Γιώργο Καφταντζή, οφείλονταν αφενός στη σκληρότητα των κατακτητών, αφετέρου στη βαρβαρότητα της βουλγαρικής κατοχής αλλά και στην ύπαρξη οργανώσεων του ΚΚΕ που είχαν παραμείνει αλώβητες στη δικτατορία Μεταξά.
Μία από τις πρώτες ομάδες αντίστασης και μάλιστα ένοπλη, σχηματίστηκε τον Μάϊο 1941 στον Νέο Σκοπό Σερρών από νέους, που ο καθένας τους είχε κρυμμένο όπλο και πυρομαχικά.
Άλλη ομάδα, δρούσε από τις πρώτες μέρες της κατοχής μεταξύ των χωριών Προβατάς, Μονοκκλησιά και Κουμαριά και αποτελούνταν από τους Γιάννη Χουρμά, που μόλις είχε επιστρέψει από τη Φολέγανδρο όπου ήταν εξόριστος, κι επίσης τον Ευριπίδη Βαβαλή και τον Ηλία Ματσούκα. Τα μέλη της ομάδας, είχαν περάσει από κρυφά περάσματα του Στρυμόνα δεκάδες πατριώτες που καταδιώκονταν από τους Βουλγάρους. Οι τρεις νέοι, οπλισμένοι με αυτόματα και χειροβομβίδες, χτύπησαν στις 25 Ιουνίου 1941 το βουλγαρικό φυλάκιο του Στρυμόνα μεταξύ Μονοκκλησιάς και Κουμαριάς.
Η επίθεση αυτή, σε συνδυασμό με τη δολιοφθορά στα τηλεφωνικά σύρματα, στα βόρεια των Σερρών, εξ αιτίας της οποίας διακόπηκε η τηλεφωνική επικοινωνία με τη Σόφια, έκανε τους Βούλγαρους κατακτητές να ανησυχήσουν και να αντιληφθούν ότι δεν θα περνούσαν αδιαμαρτύρητα τα καταπιεστικά τους μέτρα στον πληθυσμό της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
Εκείνο το διάστημα και πιο συγκεκριμένα στις 19 Μαϊου 1941, στη στρούγκα του Παπούλια, που βρισκόταν στη νοτιοδυτική πλευρά του Παγγαίου, πραγματοποιήθηκε η ιδρυτική συγκέντρωση της πρώτης ανταρτικής ομάδας που εμφανίστηκε σε όλη τη χώρα, και η οποία αποτελούνταν από εννέα αντάρτες, με επικεφαλής τον Κώστα Παπακωνσταντίνου. Δύο μέρες αργότερα, στις 21 Μαϊου 1941, εμφανίστηκε στην περιοχή του μοναστηριού της Εικοσιφοίνισσας, η ομάδα του Κώστα Τέτσικα από το Ροδολίβος.
Στην άλλη πλευρά του νομού Σερρών, στο Σιδηρόκαστρο, δύο τολμηροί νέοι, ο Στέργιος Λεβέντης και ο Σταμάτης Χιώτης, άρχισαν λίγο μετά την εισβολή των κατακτητών να τυπώνουν μυστικά και να κυκλοφορούν πολυγραφημένο δελτίο ειδήσεων με τίτλο «Ελεύθερος Λαός».
Τις μέρες εκείνες, σημειώνεται ένα εξαιρετικής σημασίας για την ανάπτυξη του κινήματος της αντίστασης κατά των κατακτητών γεγονός: Είναι η ίδρυση στη Θεσσαλονίκη, στις 15 Μαϊου 1941, της εθνικοαπελευθερωτικής οργάνωσης «Ελευθερία». Στη δημιουργία της, πρωτοστάτησε το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ με τον γραμματέα του, Απόστολο Τζανή, και τον γραμματέα της ΟΚΝΕ, Σίμο Κερασίδη, ενώ μετείχαν σ΄αυτή στελέχη από όλο το πολιτικό φάσμα της εποχής, με στρατιωτικό αρχηγό της οργάνωσης τον συνταγματάρχη Δημήτριο Ψαρρό.
Πολύ νωρίς, τον Ιούλιο του 1941, η «Ελευθερία» αποφασίζει να δημιουργήσει στο γερμανοκρατούμενο τμήμα της Μακεδονίας και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή της Νιγρίτας, την ανταρτοομάδα «Οδυσσέας Ανδρούτσος», με αρχηγό αρχικά τον έφεδρο λοχία Στέργιο Μουδιώτη από την Ευκαρπία και στη συνέχεια τον δάσκαλο Θανάση Γκένιο, με το ψευδώνυμο «Λασσάνης» από την Ηράκλεια.
Το παράδειγμα των Σερρών, θα ακολουθήσει ένα μήνα αργότερα και ο γειτονικός νομός του Κιλκίς, με τη συγκρότηση ανταρτοομάδας υπό την ονομασία «Αθανάσιος Διάκος».
Ήταν τέτοια η διάθεση του πληθυσμού να αντισταθεί στους κατακτητές, ώστε όπως αφηγήθηκε ο Νιγριτινός Χρήστος Μπλιάτης στον Γιώργο Καφταντζή, στα μέσα Αυγούστου του 1941 συγκεντρώθηκαν τριάντα άτομα από τη Νιγρίτα στη θέση «Καζάν Ντερέ» του Ζερβοχωρίου με σκοπό να ανεβούν στο βουνό, όμως τελικά αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους επειδή δεν υπήρχαν όπλα.
Όλο εκείνο το ανερχόμενο κίνημα αντίστασης θα ανακοπεί βίαια και θα κατασταλεί μέσα σε λουτρό αίματος από την πρόωρη εξέγερση της Δράμας που εκδηλώθηκε τη νύχτα της 28ηςΣεπτεμβρίου 1941.
Ο νομός Σερρών γνώρισε τα σκληρότερα μετά τη Δράμα αντίποινα των βουλγαρικών φασιστικών αρχών, καθώς εκτελέστηκαν περισσότερα από 500 άτομα, χωρίς να υπολογίζονται τα θύματα στο Στρυμόνα και το Παγγαίο.
Τα ίδια σκληρά και βάρβαρα μέτρα, εφάρμοσαν και οι Γερμανοί, οι οποίοι οργάνωσαν τον Οκτώβριο του 1941 στην περιοχή Νιγρίτας, επιχείρηση κατάπνιξης του ανερχόμενου κινήματος αντίστασης με μαζικές συλλήψεις, εκτελέσεις και εμπρησμούς χωριών, με αποκορύφωμα την εκτέλεση εκατοντάδων αθώων κατοίκων στα χωριά Άνω και Κάτω Κερδύλια και άλλους οικισμούς του νομού Σερρών.
Όπως επισήμανε ο κ. Κουζινόπουλος, η σφαγή των 224 αθώων κατοίκων στα Κερδύλλια, στις 17 Οκτωβρίου 1941, που υπήρξε η πρώτη ομαδική δολοφονία, το πρώτο πογκρόμ των Γερμανών Χιτλερικών στη χώρα μας, αποτελεί ένα τερατώδες έγκλημα που κατέδειξε το αληθινό πρόσωπο του ναζισμού και του φασισμού. Του ναζιστικού εκείνου τέρατος, που βύθισε την ανθρωπότητα στον όλεθρο, τη δυστυχία, την καταστροφή και τον ανείπωτο πόνο. Δυστυχώς η νέα γενιά, διδάσκεται ελάχιστα έως τίποτα στα σχολεία για τα δεινά που προκάλεσε ο ναζισμός στη χώρα μας, για τα δεκάδες Ολοκαυτώματα και τα πογκρόμ. Κι έτσι, ας μην απορούμε που βρέθηκαν θιασώτες του και στη σημερινή εποχή.
ΠΗΓΗ ANEXARTITOS.GR
